Rừng mưa Amazon

Rừng mưa nhiệt đới lớn nhất Thế giới

Lục địa: Châu Mỹ

Rừng mưa chiếm diện tích khoảng 5,5 triệu km²

Nằm trong lãnh thổ của 9 quốc gia:

Brasil với diện tích khoảng 60%
Peru với diện tích khoảng 13 %
Colombia với diện tích khoảng 10%
Venezuela
Ecuador
Bolivia
Guyana
Surinam
Cùng Guyana thuộc pháp.

Rừng mưa Amazon chiếm hơn 50% rừng mưa còn lại của Trái Đất. Bao gồm một dải rừng mưa nhiệt đới lớn nhất và phong phú nhất về loài cây, động vật trên thế giới.

Khu vực này là quê hương của khoảng 2,5 triệu loài côn trùng.

It nhất khoảng 40.000 loài thực vật ( 11.187 loài đã phân loại), 3.000 loài cá, 1.294 loài chim, 427 loài thú, 428 loài động vật lưỡng cư và 378 loài bò sát đã được phân loại khoa học trong khu vực này.

Là khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới và được mệnh danh “lá phổi của hành tinh”, Amazon là nơi cư ngụ của một số lượng khổng lồ các loài cây khác nhau và luôn được coi là kho tàng sinh học lớn và đa dạng nhất thế giới.

Con người

Nằm ẩn sâu trong những cánh rừng rậm Amazon. Gần biên giới giữa Venezuela và Brazil là nơi sinh sống thổ dân da đỏ Yanomami (hay còn có tên gọi khác là Yanam hoặc Senema). Một trong những bộ lạc bí ẩn nhất thế giới với dân số khoảng 20.000 người. Kể từ khi được phát hiện lần đầu vào năm 1929. Bộ lạc này vẫn sống hoang dã như tổ tiên của họ, không liên lạc với thế giới bên ngoài và còn duy trì nhiều tập tục kỳ lạ.

Con người khi sinh sống tại lưu vực sông Amazon được gọi là các bộ tộc rừng Amazon. Dân Amazon bản địa sống “du canh du cư” giống như một số dân tộc ở vùng núi nước ta. Khi đã sống 1 thời gian, khai thác hết những dưỡng chất trong đất và xung quanh thì bộ tộc sống trong rừng Amazon sẽ chuyển đi nơi khác.

Ngoài ra, bộ lạc còn có tập tục tụ họp dưới mái nhà chung shabono. Trung bình, một shabono có hình tròn với chu vi khoảng 90m, làm từ các nguyên liệu tự nhiên như lá và dây leo rừng. Cứ 4-6 năm/lần, người Yanomami lại dỡ bỏ shabono cũ, dựng cái mới

Hệ động vật phong phú

Loài ong bắp cày được ví như ‘viên ngọc biết bay’

Các nhà sinh vật học phát hiện một loài ong bắp cày tuyệt đẹp. Loài này Chưa từng được mô tả trước đây trong rừng mưa nhiệt đới Amazon.

Trong nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Biodiversity Data Journal, các nhà sinh vật học đặt tên cho loài mới là Dolichomitus meii. Nó có đôi cánh màu vàng cam nổi bật. Cơ thể màu đen nhưng ánh lên màu xanh ngọc khi tiếp xúc ánh nắng Mặt Trời.

“Khám phá này cho thấy rừng nhiệt đới trên Trái Đất có thể chứa đựng những điều bất ngờ tuyệt vời như thế nào. Loài ong bắp cày Dolichomitus meii đặc biệt thú vị vì kích thước lớn và màu sắc độc đáo. Trông nó giống như một viên ngọc biết bay”. Nhà sinh vật học Diego Pádua từ Viện Nghiên cứu Rừng Amazon Quốc gia (INPA) của Brazil, đồng tác giả của nghiên cứu, viết trong báo cáo.

1. Trăn Anaconda khổng lồ

Trăn anaconda còn gọi là Trăn boa nước hay Trăn Nam Mỹ là một chi rắn khổng lồ sống ở lưu vực sông Amazon, Nam Mỹ. Trăn Nam Mỹ (tên quốc tế: Anaconda, tên địa phương: Sucuri). Gồm bốn loài rắn thích sống dưới nước, hoặc ẩn náu trong các đầm lầy, các con sông và các cánh rừng rậm của khu vực Nam Mỹ. Chúng gồm các loài màu xanh, màu vàng, đốm trắng đen và trăn khổng lồ Bolivia.

2. Cá Piranha bụng đỏ

Cá Piranha hay còn gọi cá răng đao, cá cọp, loại cá nước ngọt thuộc họ Hồng Nhung Characidae, có kích thước to lớn, một con cá Piranha trưởng thành có kích thước từ 14 đến 26 cm. Xuất xứ từ miền Tây Nam Brasil – Piranhas. Đây là một loài cá hung dữ, nguy hiểm với những chiếc răng sắc nhọn.

Với hàm răng kinh tởm và sự hung dữ của cá Piranha đã khiến nó nổi tiếng trên toàn thế giới. Cá Piranha sở hữu những chiếc răng hình tam giác, sắc như một con dao cạo. Với sự sắp xếp của những chiếc răng: răng lớn ở hàm dưới, răng nhỏ ở hàm trên cho nên khi miệng cá Piranha đóng lại, răng ở hai hàm của chúng chồng khít lên nhau giống như một cái bẫy hoàn hảo.

Thật đáng kinh ngạc, cá Piranha có thể xé thịt của con mồi ra khỏi xương chỉ trong vòng chưa tới vài giây. Mặc dù được con người biết đến là loài động vật ăn xác chết nhưng vào mùa thức ăn khan hiếm, cá Piranha có thể tấn công cả con mồi còn sống và đáng sợ hơn nó ăn thịt cả đồng loại. Rất nhiều trường hợp cá Piranha tấn công con người khiến loài người vô cùng khiếp sợ.

3. Thằn lằn Jesus

Đây là loài thằn lằn phổ biến ở Trung và Nam Mỹ, nhất là trong khu rừng Amazon rộng lớn. Chúng sinh sống trong các hốc cây để hâm nóng nhiệt độ cơ thể. Khi giật mình bởi kẻ thù, những con thằn lằn này thường nhảy xuống suối hoặc dòng sông để tẩu thoát.

Chúng chạy rất nhanh, có thể đạt được tốc độ từ 15 đến 16 dặm một giờ. Nếu như chúng có kích thước lớn như con người thì vận tốc đó sẽ là 800 dặm một giờ. Vì sự nhanh nhẹn trên, chúng có thể chạy trên mặt nước như bay.

4. Rết khổng lồ

Rết bình thường đã là một loài động vật khiến nhiều người sợ hãi nhưng nhắc đến rết khổng lồ ở Amazon, nhiều người sẽ phải rùng mình bởi chiều dài cơ thể của chúng. Rết khổng lồ Amazon là đại diện lớn nhất của chi Scolopendra nói riêng và cả lớp rết nói chung, thường đạt độ dài 26 cm và có thể vượt quá 30 cm. Chủ yếu sinh sống ở khu vực phía bắc và tây của Nam Mỹ.

Rết khổng lồ Amazon có từ 21 tới 23 cặp chân giúp chúng di chuyển một cách mau lẹ. Thân rết khổng lồ có màu đồng, đỏ và các cặp chân chúng có màu vàng. Các loài rết ở trong hang và trong lòng đất thường không sở hữu sắc tố . Các loài rết sống tại vùng nhiệt đới có thể sở hữu những màu sắc sặc sỡ.

Rết khổng lồ có hàm răng phía trước, có thể phóng nọc độc cực mạnh khi cắn bất cứ con mồi nào. Tuy nọc độc của nó hiếm khi gây chết người. Nhưng cũng đủ khiến ‘’đối tác’’ bị cắn sưng tấy, nôn mửa, mệt mỏi và hoa mắt. Rết khổng lồ là một loài chuyên ăn thịt. Chúng có thức ăn chủ yếu là thằn lằn, ếch, chuột và thậm chí ăn cả dơi.

5. Nhện lang thang Brazil

Nhện lang thang Brazil ( Phoneutria) là 1 chi nhện trong họ Ctenidae. Bao gồm tám loài, hầu hết đều rất hung hăng mang nọc độc có độc tính cao. Đông đảo các loài đều sinh sống ở 1 số khu vực Trung và Nam Mỹ. Loài ở châu Âu là loài du nhập. Trong Sách Kỷ lục Guinness 2012, loài nhện lang thang Brazil được xếp hạng là nhện độc nhất trên thế giới. Một số loài mang nọc độc của loài nhện này ít khả năng để tấn công con người. Cuốn sách kỉ lục nói rằng mặc dầu những con nhện lang thang Brazil là nhện độc hại nhất, nhiều cái chết xảy ra do bị nhện quả phụ đen và nhện nâu ẩn dật cắn, hiếm có trường hợp nhện lang thang cắn bất cứ ai.

Tất cả loài nhện lang thang Brazil đều có màu nâu, lông xám và đốm đen trên bụng. Những con nhện này cũng có kích thước khá to với chân dài khoảng 15 cm và thân dài tầm 5 cm. Những con nhện này là những thợ săn đêm chính hiệu. Vì vậy chúng dành phần lớn thời gian để sống, ẩn náu trong những khe nứt hoặc dưới những khúc gỗ và ra ngoài vào ban đêm để săn mồi. Chúng ăn côn trùng, loài bò sát nhỏ, lưỡng cư, chuột và thậm chí cả nhện nhỏ khác. Nhện lang thang Brazil được biết đến với bản tính hung hãn và vết cắn của chúng tạo ra sự nguy hiểm đáng báo động. Tuy nhiên, hành vi này của chúng lại được xem là một biện pháp phòng vệ.

6. Cá mập bò

Cá mập bò thường sống ở khu vực nước ngọt. Được tìm thấy ở những vùng nước sâu thuộc nhánh sông Amazon như Iquitos ở Peru, cách cửa biển 4.000 km.

Đây là loài cá có thể cảm nhận được sự thay đổi độ mặn của nước xung quanh và có thể thích nghi tùy theo môi trường mới. Loại cá này có chiều dài khoảng 3,3 m, nặng 312 kg. Giống như các loài cá mập khác. Chúng có vô số răng nhọn hình tam giác và bộ hàm rất khỏe với lực cắn lên tới 589 kg. Cá mập bò được đánh giá là một trong những loài cá mập nguy hiểm nhất thế giới.

7. Cá sấu đen Caiman

Cá sấu đen Caiman là một trong những loài thủy quái hung tợn sinh sống tại con sông Amazon. Chúng có thể dài tới 6m, là loài động vật ăn thịt hàng đầu ở sông Amazon. Cá sấu đen Caiman có thể ăn bất cứ thứ gì ở gần chúng. Bao gồm cả cá piranha, khỉ, hươu, nai, cá rô, trăn… Ngoài khả năng rình mồi và lớp ngụy trang hoàn hảo. Cá sấu đen Caiman còn có lực hàm cực mạnh. Chúng thường đớp rồi lôi con mồi xuống nước, lộn tròn để xé xác.

8. Cá arapaima

Trong thế giới của các ngư dân, arapaima là một thứ gì đó hết sức đáng nể. Chúng sống ở lưu vực sông Amazon, và cũng là một trong những loài cá nước ngọt lớn bậc nhất thế giới. Với khả năng đạt đến chiều dài trên 3m, nặng hơn 200kg.

Chúng có thể thở trên cạn, sống được ở những vùng nước thiếu oxy. Thậm chí tồn tại cả một ngày trời mà không có nước. Nhưng điều quan trọng nhất, chúng được gọi là “Kẻ hủy diệt” tại sông Amazon. Khi có thể xử lý gọn gàng không chỉ những loài cá khác mà còn cả thằn lằn và thú nhỏ. Mỗi khi săn mồi, chúng nghiền nát kẻ thù bằng chiếc lưỡi bọc răng của mình.

9. Cá Pacu

Cá Pacu là loài sinh vật có hàm răng giống người. Chúng là cá ăn tạp, thức ăn yêu thích là hoa quả và các loại hạt. Tuy nhiên, loại cá này có thể khiến nhiều đàn ông khiếp sợ vì chúng có thể cắt đứt tinh hoàn của họ.

10. Rái cá khổng lồ.

Rái cá khổng lồ là một ví dụ điển hình của dòng họ nhà chồn. Những con rái cá đực khi trưởng thành có thể dài 2m (tính từ đầu đến đuôi). Loại rái cá này thường ăn cá và cua. Chúng thường đi săn bắt theo thành nhóm từ 3 đến 8 con. Có thể ăn 4kg thức ăn mỗi ngày. Ngoài ra, loại rái cá này còn có thể tấn công và ăn thịt rắn anaconda và cá sấu caiman. Chúng cũng được xem là một trong những loài động vật ăn thịt nhiều nhất ở sông Amazon và được mệnh danh là “loài sói của sông”.

11. Lươn điện

Lươn điện hay cá chình điện Nam Mỹ sống ở phía Bắc Nam Mỹ chủ yếu ở lưu vực sông Amazon và sông Orinoco Peru, con trưởng thành với chiều dài 2,5m nặng 20 kg. Sống ở vùng sông Amazon tại các nơi ít khí ôxy. Lươn điện phát liên tục các xung động điện mang điện thế nhỏ để định hướng và dò tìm môi trường trong các vùng nước đục.

Cơ quan phát điện chính của cá nằm ở phần thân, điện ở đuôi tạo ra yếu hơn và giữ vai trò định hướng bơi cho chúng. Lươn điện mang một vũ khí săn mồi đáng sợ, đấy là cơ quan phát điện của cá gồm 3 phần: phần chính tích điện, phần săn mồi phát điện và phần đuôi định vị.

Lươn điện luôn được các nhà nghiên cứu quan tâm. Lươn điện đã được sử dụng như một mô hình trong nghiên cứu về di truyền điện sinh học. Và bản thân lươn điện cũng chính là nguồn cảm hứng để con người tạo ra pin từ năm 1799.

Hệ thực vật đa dạng

Thông tin vừa được công bố trên Tạp chí Báo cáo khoa học (Scientific Reports) của Mỹ.

Nhà nghiên cứu Nigel Pitman thuộc Bảo tàng Field tại Chicago (Mỹ), cho biết. Danh sách các loài cây được giới khoa học xác định tại rừng Azamon cho tới nay bao gồm 11.187 loài. Số lượng cây trên bao phủ diện tích khoảng 5,5 triệu km².

Tùy thuộc vào độ cao, vùng đất và khí hậu, hệ thực vật Amazon được phân loại như sau:

Rừng đại lục: các loài có diện tích từ 140 đến 280 ha tập trung trong đó, phần lớn là các cây to lớn, chẳng hạn như gỗ gụ hoặc hạt dẻ từ Pará, ngăn phần lớn ánh sáng mặt trời chiếu xuống mặt đất. Hơn nữa, ở một số khu vực nhất định, chỉ có 5% tổng số cây đạt được. Có nghĩa là những cây nhỏ nhất phải xoay xở nếu chúng muốn tồn tại.

Rừng đầm lầy: Chúng còn được gọi là rừng igapos. Chúng nằm gần các con sông, và chúng rất ấn tượng vì trong mùa mưa, nước có thể lên tới các ngọn cây. Thời gian còn lại trong năm đất luôn bị ngập lụt. Đây là nơi chúng ta có thể nhìn thấy những loài thực vật như Victoria amazonica.

Thảm thực vật Vega: Vùng này nằm ở đâu đó giữa rừng linh sam và đầm lầy. Người ta ước tính rằng trong mỗi ha có khoảng một trăm loài thực vật, chẳng hạn như Quần đảo Cocos nucifera hoặc Hevea.

Các cây gỗ cao lớn

Các nhà khoa học phát hiện cây họ Đậu cao tới 88 m trong khu bảo tồn thuộc rừng Amazon. Cây cao nhất còn sống trên Trái Đất là 115,7 m.

Trong chuyến khảo sát rừng Amazon vào tháng trước. Một nhóm các nhà khoa học quốc tế dẫn đầu bởi Eric Bastos đã tìm thấy một mẫu vật lớn bất thường của loài Dinizia excelsa. Thực vật có hoa trong họ Đậu. Cây có chu vi 5,5 m và cao tới 88 m. Chúng nằm trong khu bảo tồn Dinizia thuộc cánh rừng Paru State ở phía bắc Brazil.